Ο Τσε Γκεβάρα κλείνει σήμερα 14 Ιουνίου τα 86 του χρόνια. Χρησιμοποιούμε ενεστώτα απλούστατα γιατί οι άνθρωποι-σύμβολα δεν πεθαίνουν. Αυτό δεν κατάλαβαν οι εκ τελεστές του Κομαντάντε στα βουνά της Βολιβίας, όταν πίστεψαν ότι με μερικές τουφεκιές θα μπορούσαν να κερδίσουν το πνεύμα της επανάστασης…
Διαβάστε αποστάγματα σοφίας του αθάνατου επαναστάτη, όπως τα έχει καταγράψει το «Ελληνικό Αρχείο Τσε Γκεβάρα» (guevarstas.net):
«Στο Ελ Πάσο είχα την ευκαιρία να περάσω από τα εκτεταμένες εγκαταστάσεις της United Fruit Company. Για άλλη μια φορά πείστηκα για το πόσο απαίσια είναι αυτά τα καπιταλιστικά χταπόδια. Ορκίστηκα τότε μπροστά σε μια εικόνα του παλαιού και πολυθρηνημένου συντρόφου μας Στάλιν, ότι δεν θα ησυχάσω μέχρι να εξοντωθούν τα χταπόδια αυτά» [1953].
«Αν με ρωτούσαν εμένα, α ν αυτή η Επανάσταση που έχετε μπροστά στα μάτια σας είναι μια επανάσταση κομμουνιστική, αφού θα καθόριζα ακριβώς τι είναι κομμουνισμός αγνοώντας τις κατηγόριες που εξύφανε ο ιμπεριαλισμός και οι αποικιοκρατικές δυνάμεις που τα ανακατεύουν όλα, θα κατέληγα να πω πως αυτή η Επανάσταση, στην περίπτωση που θα θεωρηθεί μαρξιστική —και ακούστε καλά πως λέω μαρξιστική θα είναι, γιατί ανακαλύψαμε εμείς καθώς κι' αυτή με τις δικές της μεθόδους τους δρόμους που υπέδειξε ο Μαρξ» [1960].
«Η Κουβανική Επανάσταση παίρνει τον Μαρξ από το σημείο εκείνο που εγκατέλειψε την επιστήμη για να πιάσει το επαναστατικό τουφέκι. Και τον πιάνει από κει, όχι από ρεβιζιονιστικό πνεύμα, ούτε και για να αγωνιστεί εναντίον εκείνου που έπεται του Μαρξ με την πρόθεση να αποκαταστήσει έναν «καθαρό» Μαρξ, άλλα απλά γιατί, μέχρι τότε ο επιστήμων Μαρξ, βρισκόμενος έξω από την ιστορία, μελετούσε και πρόβλεπ ε το μέλλον. Από κει κι έπειτα ο Μαρξ, ο επαναστάτης της ιστορίας, έμπαινε στον αγώνα» [1960].
«Εάν τρέμεις από αγανάκτηση γιά κάθε αδικία, τότε είσαι σύντροφος μου».
«Η ζωή ενός ανθρώπινου πλάσματος αξίζει ένα εκατομμύριο φορές περισσότερο απ' την περιουσία του πλουσιότερου ανθρώπου στη Γη» [1960].
«Δεν είμαι απελευθερωτής. Δεν υπάρχουν τέτοιοι. Οι άνθρωποι μόνοι τους απελευθερώνουν τους εαυτούς τους» [1958].
«Δεν είμαι Χριστός, ούτε φιλάνθρωπος. Είμαι το αντίθετο του Χριστού… Μάχομαι για τα πράγματα που πιστεύω με όλα τα όπλα που έχω στη διάθεση μου και προσπαθώ να σκοτώσω τον αντίπαλο ώστε να μη βρεθώ σταυρωμένος σε έναν σταυρό η οπουδήποτε αλλού» [1956].
«Δεν μπορεί να είναι καλός κομμουνιστής εκείνος που σκέπτεται για την επανάσταση μόνο την στιγμή της αποφασιστικής θυσίας, την στιγμή της μάχης, της ηρωικής περιπέτειας, ενώ στη δουλειά του είναι μέτριος ή χειρότερο από μέτριος…».
«Είμαι Κουβανός και Αργεντινός συγχρόνως, και, αν δεν προσβάλ λονται οι λαμπρές εξοχότητες των Λατινοαμερικανών εκπροσώπων, νιώθω τόσο πατριώτης Λατινοαμερικάνος, από οποιαδήποτε χώρα της Λατινικής Αμερικής, όσο κανένας άλλος, και την ώρα που θα είναι αναγκαίο είμαι διατεθειμένος να δώσω τη ζωή μου για την απελευθέρωση οποιασδήποτε από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, χωρίς να ζητήσω τίποτα από κανέναν, χωρίς να απαιτήσω τίποτα, χωρίς να εκμεταλλευτώ κανέναν».
«Ο αντάρτης πολεμιστής χρειάζεται την πλήρη αρωγή των κατοίκων της περιοχής. Αυτό είναι απαραίτητη προϋπόθεση».
«Ο Ιμπεριαλισμός υπήρξε ένας πολύ σημαντικός παράγοντας για την ανάπτυξη και το βάθεμα της ιδεολογίας μας. [...] Κάθε φορά που αντιδρούσαν οι βορειοαμερικάνο� �, με την συνηθισμένη τους αλαζονεία, παίρνοντας κάποια μέτρα ενάντια στην Κούβα, εμείς έπρεπε να πάρουμε να αναγκαία αντίμετρα κι έτσι βάθαινε η επαναστάση».
«Κινδυνεύοντας να φανώ γελοίος, επιτρέψτε μου να πω ότι ο αληθινός επαναστάτης οδηγείται από ένα μεγάλο αίσθημα αγάπης. Είναι αδύνατο να σκεφτώ κάποιον πραγματικό επαναστάτη χωρί ς αυτό το ιδανικό".
«Δεν ενδιαφέρομαι γιά έναν "ξερό" οικονομικό σοσιαλισμό. Παλεύουμε ενάντια στη μιζέρια αλλά επίσης παλεύουμε ενάντια στην απομόνωση».
«Πόσο πιο κοντινό και πιο φωτεινό θα βλέπαμε το μέλλον, αν άνθιζαν δυο, τρία, πολυάριθμα Βιετνάμ στην επιφάνεια της γης, με το μερίδιο τους από νεκρούς και απέραντες τραγωδίες, με τον καθημερινό ηρωισμό τους, με τα επανειλημμένα τους πλήγματα ενάντια στον ιμπεριαλισμό, και με την υποχρέωση γι΄ αυτόν να διασκορπίζει τις δυνάμεις του, κάτω από τις επιθέσεις του μίσους των λαών του κόσμου, που μεγαλώνει όλο και πιο πολύ!» [1967].
«Δεν υπάρχουν σύνορα σε αυτόν τον αγώνα μέχρι θανάτου. Δε μπορούμε να είμαστε αδιάφοροι γιά ότι συμβαίνει οπουδήποτε στον κόσμο – η νίκη κάθε χώρας ενάντια στον ιμπεριαλισμό είναι και δικιά μας νίκη, όπως η ήττα οποιασδήποτε χώρας είναι και δικιά μας ήττα».
«Η σιωπή είναι (κι' αυτή) ένα επιχείρημα, που εκφράζεται με άλλο τρόπο».
«Έζησα υπέροχες στιγμές δίπλα σου και αισθάνομαι την τιμή να ανήκω στους ανθρώπους σου στις λαμπρές μα λυπημένες μέρες της κρίσης της Καραϊβικής. Λίγοι πολιτικοί είναι στις μέρες μας τόσο λαμπροί όσο εσύ. Είμαι επίσης περήφανος που σε ακο� �ούθησα χωρίς δισταγμό, που ταυτίστηκα με τον τρόπο που σκέφτεσαι και που εκτιμάς τους κινδύνους» [1965].
«Η δικτατορία προσπαθεί να λειτουργήσει χωρίς να καταφύγει στη βία. Γι'αυτό θα πρέπει να αναγκάσουμε τη δικτατορία να καταφύγει στη βία, αποκαλύπτοντας την πραγματική της φύση ως δικτατορίας των αντιδραστικών κοινωνικών τάξεων».
«Τα μονοπώλια κάνουν ό,τι μπορούν ώστε να αποδείξουν ότι η συλλογική προσπάθεια υποδουλώνει και δεν επιτρέπει στους πιο ευφυείς ή στους πιο ικανούς να διαπρέψουν. Λες και ο λαός αποτελείται απλά από άτομα που μερικά είναι πιο ευφυή ή πιο ικανά – λες και ο λαός δεν είναι μια μεγάλη μάζα από θέληση και καρδιές, όπου όλοι έχουν πάνω κάτω την ίδι α ικανότητα για δουλειά, το ίδιο πνεύμα αυτοθυσία και την ίδια ευφυϊα».«Ας ανακεφαλαιώσουμε έτσι τις φιλοδοξίες μας για τη νίκη: καταστροφή του ιμπεριαλισμού με την εξουδετέρωση του πιο ισχυρού του προπυργίου, που είναι η ιμπεριαλιστική κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Πρέπει να υιοθετήσουμε σαν ταχτικό στόχο τη σταδιακ ή απελευθέρωση των λαών, του καθενός ξεχωριστά ή κατά ομάδες, υποχρεώνοντας τον εχθρό να διεξάγει ένα δύσκολο πόλεμο σε εδάφη που δεν είναι τα δικά του και εκμηδενίζοντας τις βάσεις του ανεφοδιασμού του, που είναι οι εξαρτημένες χώρες» [1967].
«Τα μάτια μας, ελεύθερα σήμερα, μπορούν να δουν αυτό, που χθες η κατάσταση μας των αποικιακών σκλάβ ων μας εμπόδιζε να παρατηρήσουμε: ότι ο «δυτικός πολιτισμός» κρύβει κάτω από τη φανταχτερή του βιτρίνα μια σκηνή με ύαινες και τσακάλια» [1964].
«Ο Φιντέλ μου έκανε εντύπωση ως ένας καταπληκτικός άνθρωπος. Αντιμετώπιζε και επέλυε τα πιο αδύνατα πράγματα. Είχε μια εξαιρετική πίστη ότι αν ξεκινούσε για την Κούβα, θα έφτανε. Ότι αν έφτανε θα π� �λευε. Κι ότι παλεύοντας θα νικούσε. Συμμερίστηκα την αισιοδοξία του. Έπρεπε να κάνουμε κάτι, να αγωνιστούμε, να γίνουμε συγκεκριμένοι. Να πάψουμε να κλαίμε και να παλέψουμε».
«Ο λαός δεν μπορεί ούτε να ονειρευτεί την κυριαρχία αν δεν υπάρχει μια εξουσία που να ανταποκρίνεται στα συμφέροντα και στις προσδοκίες του. Λαϊκή εξουσία δεν σημα� �νει μονάχα το ότι τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, η αστυνομία, τα δικαστήρια και όλα τα όργανα της κυβέρνησης πρέπει να βρίσκονται στα χέρια του λαού. Σημαίνει επίσης πως και τα όργανα της οικονομίας πρέπει κι αυτά να περάσουν στα χέρια του λαού».
«Αυτή η επανάσταση είναι το πρώτο αυθεντικό δημιούργημα του αυτοσχεδιασμού… το τελειότ ερα οργανωμένο χάος του σύμπαντος».
«Όταν οι δυνάμεις της καταπίεσης καθιστούν εαυτούς κυρίαρχους σε αντίθεση με την ισχύουσα νομοθεσία, η ειρήνη έχει ήδη τερματιστεί». [1960].
«Όπου κι αν βρίσκομαι, θα αισθάνομαι την ευθύνη του να είσαι Κουβανός επαναστάτης και σαν τέτοιος θα συμπεριφέρομαι. Δεν λυπάμαι που δεν άφησα τίποτα υλικό στη γυναίκα και τα παιδιά μου. Είμαι ευτυχισμένος που έγινε έτσι. Δε ζητώ τίποτα γι αυτούς γιατί το κράτος θα φροντίσει να έχουν αρκετά για να ζήσουν και να μορφωθούν. Θα είχα πολλά να πω σ' εσένα και το λαό μας, αλλά αισθάνομαι ότι είναι άχρηστα. Οι λέξεις δεν μπορούν να εκφράσουν αυτό που θα ήθελα και δεν υπάρχει λόγος να ξοδεύω σελίδες».
«Πρέπει να κάνουμε το κοινωνικό χρέος να είναι το θεμελιώδες σημείο πάνω στο οποίο να στηρίζονται όλες οι προσπάθειες της δουλειάς του εργάτη».
«Όταν μια κυβέρνηση έχει έρθει στην εξουσία μέσω κάποιου είδους λαϊκής ψήφου, ανέντιμης η μη, και διατηρεί μια παρουσία συνταγματικής νομιμότητας, ο ανταρτοπόλεμος δε μπορεί να προωθηθεί, στο βαθμό που οι πιθανότητες ειρηνικού αγώνα δεν έχουν εξαντληθεί». [1960].
